Cataract of staar is een aandoening waarbij de ooglens zodanig vertroebeld is dat het zicht (zeer) wazig wordt. Vaak wordt dit omschreven als het dragen van een bril die niet aangepast is of als een bril die steeds vuil is. Bij beginnende cataract is vaak alleen het zicht van ver wazig, maar wanneer men te lang wacht wordt het zicht voor alle afstanden troebel.
Het menselijk oog is zoals een camera. Eén van de essentiële onderdelen is de eigen ooglens. Deze is helder, kleurloos en doorschijnend en bevindt zich achter de pupil. Ze heeft dezelfde vorm als een sterk vergrootglas. Haar functie is wat we zien helder te projecteren op het netvlies. Het netvlies functioneert als de film van een fototoestel. Het vangt het beeld op en stuurt via de oogzenuw een signaal naar de hersenen die ervoor zorgen dat we zien. Wanneer de ooglens troebel wordt, dan kan alleen een troebel beeld doorgegeven worden via het netvlies aan de hersenen. Een bril kan de waas niet wegnemen.
Cataract kan zich ontwikkelen in enkele maanden tot jaren. In een vroeg stadium kan het lang stabiel blijven, maar daarna gaat het zicht stilaan achteruit. Wanneer het zicht na de leeftijd van 60 jaar geleidelijk begint te veranderen en men plots bijvoorbeeld terug kan lezen zonder bril, is dit vaak een symptoom van beginnende cataract. Wazig zicht, vooral bij fel tegenlicht, en dubbel zien met één oog zijn ook typische tekenen van (een al vrij uitgesproken) cataract.
Oorzaken van cataract
Alhoewel cataract kan veroorzaakt worden door vele aandoeningen, is het meestal een gevolg van veroudering. Boven een bepaalde leeftijd ontstaat er bij de meerderheid van de mensen een zekere graad van cataract. In dat geval treft het vaak beide ogen. Oogtrauma, diabetes en sommige geneesmiddelen (indien ze zeer lang worden ingenomen) kunnen bijdragen tot haar evolutie. Cataract komt slechts in zeldzame gevallen voor bij kinderen en pasgeborenen.
Behandeling van cataract
De enige oplossing voor cataract is het verwijderen van de troebele ooglens en de plaatsing van een kunstlens. Een cataractoperatie gebeurt onder druppelverdoving en via een daghospitalisatie.